تکامل دسته پلی ‌استیشن ۱ تا پلی ‌استیشن ۵

دوال سنس یا کنترلر پلی استیشن 5، به تنهایی یک دستگاه پیشرفته است؛ که ویژگی‌های منحصر به فرد آن باعث شده بیشتر از پیش در دنیای بازی‌ها غرق شوید. اکنون کافیست، در بازی کمان به دست بگیرید و کشیده شدن زه آن را زیر انگشتان خود، حس کنید. تریگر‌های تطبیق پذیر باعث شدند که حس شلیک شدن گلوله با هر اسلحه، متفاوت به نظر برسد. حال با دوال سنس، تفاوت راه رفتن میان گندم زار، کاملا مشهود است.

به معنای واقعی کلمه Dual Sense، به بهترین شکل احساسات را به دستان شما انتقال می‌دهد. کنترلر پلی استیشن 5، بهانه خوبی است؛ تا بخواهیم سری به تاریخ کنترلر‌های ساخته سونی بیاندازیم. پس سوار بر ماشین زمان شده و به سراغ اولین کنترلر پلی استیشن می‌رویم.

اولین کنترلر پلی ‌استیشن (1994) 

در دهه نود میلادی و قبل از معرفی اولین پلی استیشن، سونی و نینتندو در آغاز یک همکاری تجاری بزرگ بودند، که نتیجه آن تولید یک کنسول بازی بود. تولید و طراحی کنسول بر عهده نینتندو قرار داشت، و از تکنولوژی دیسک نوری سونی استفاده می‌کرد. این کنسول دو رگه در حد یک طرح اولیه باقی ماند و هرگز به بازار عرضه نشد.

اما نتیجه این همکاری باعث تولد اولین پلی استیشن شد. کنترلر پلی استیشن 1 با الهام و تغییر در ساختار کنترلر سوپر اِن ای اس طراحی شده است، دو بازو در دو طرف کنترلر باعث شده بود، که راحت تر در دست قرار گیرد، در سمت چپ همانند کنترلر نینتندو، دکمه های جهت‌دار قرار گرفته‌اند، در سمت راست چهار دکمه اصلی که نام‌های آن‌ها از حروف لاتین، به اشکال هندسی تغییر کرده، قرار گرفته است.

یکی از تغییرات بزرگ کنترلر پلی استیشن، اضافه شدن دو دکمه در جلوی دسته بود، (R2,L2) که با انگشتان وسط فشرده می‌شدند. این کنترلر به همراه پلی استیشن 1 در سال 1994 به بازار عرضه شده است.  

معنای دایره، ضربدر، مربع و مثلث

اشکال هندسی روی دسته پلی استیشن، به یکی از بزرگترین نماد‌ها در صنعت بازی‌های ویدیویی تبدیل شده‌اند. و حال کمتر کسی پیدا می‌شود، که با دیدن این اشکال کنار یکدیگر، به یاد سونی و پلی استیشن نیفتد.

به گفته تیو گوتو، طراح نسخه اصلی کنترلر پلی استیشن؛ دایره و ضربدر به معنای آری و خیر، یا درست و غلط هستند، مربع مانند یک برگه است؛ که با زدن آن منو‌ها در بازی باز می‌شدند، و در انتها مثلث جهت را نشان می‌دهد.

اما عملکرد دایره و ضربدر در نسخه‌های عرضه شده به آمریکا و اروپا برعکس بوده است که به مرور زمان به یک استاندارد تبدیل می‌شود. 

کنترلر پلی استیشن دوال آنالوگ (1996)

تفاوت اصلی دوال آنالوگ با مدل اولیه، اضافه شدن دو جوی استیک به دسته بود. که در محیط‌های سه بعدی مورد استفاده قرار می‌گرفت، دکمه‌ی جدید آنالوگ به وسط جوی استیک ها اضافه شده بود که سه حالت را برای استفاده از آن‌ها فراهم می‌کرد، در نسخه ژاپنی این کنترلر دو موتور برای لرزش قرار داشت؛ که در نسخه عرضه شده به آمریکا و اروپا حذف شده بودند.  

دوال شاک (1997)

دوال شاک به نوعی نسخه تکامل یافته کنترلر دوال آنالوگ است، که برای اولین برای در سال 1997 عرضه شده است. در نگاه اول شاید متوجه تفاوت های این دو کنترلر نشوید اما در این نسخه موتور‌های ویبره به صورت کامل به عنوان یک ویژگی به دسته اضافه شدند، و نام کنترلر از همین ویژگی گرفته شده است.

شکل کلی کنترلر کمی کوچک‌تر شده و تو رفتگی سطح جوی استیک‌ها جای خود را به سطحی به بافت پلاستیکی داده که باعث می‌شد، انگشتان دست کمتر لیز بخورند. 

دوال‌شاک2 (2000)

نسخه دوم دوال شاک، همراه کنسول پلی استیشن 2 در سال 2000 عرضه شده است. دومین دوال شاک راه تکامل نسل قبل را در پیش گرفته و تفاوت‌های جزئی با نسل قبل خود دارد. جوی استیک‌ها در دوال شاک 2 نسبت به نسل قبل حساس‌تر و دقیق‌تر شدند و برای این مدل رنگ بندی متنوع‌ تری عرضه شد.

بومرنگ (2005)

این کنترلر در E3 2005 نمایش داده شد. سونی با این طراحی قصد داشت سریع‌تر پا به آینده بگذارد. این کنترلر در لحظه رونمایی در کنار پلی استیشن 3، مورد انتقاد قرار گرفت و سونی مدل و طراحی آن را برای نشان دادن آینده نگری و پیشرفته بودن پلی استیشن 3 عنوان کرد. اما این کنترلر با طراحی فضایی اش هرگز عرضه نشد و جای خود را به دوال شاک 3 داد.

دوال شاک 3 (2006-2007)

این دسته، ابتدا با نام تجاری Sixaxis در سال 2006 همراه با کنسول پلی استیشن 3، معرفی شد. Sixaxis اولین کنترلر پلی استیشن بود، که به باتری داخلی مجهز شده و از طریق فناوری بلوتوث به کنسول متصل می‌شد. این کنترلر به سنسورهای جهت‌یاب برای کنترلر ویژگی‌ها در بازی، از طریق حرکت دادن دسته مجهز شده بود.

اما Sixaxis به دلیل دعوای حقوقی سونی با کمپانی Immersion فاقد موتور‌های ویبریشن بود. یکی از تفاوت‌های این کنترلر با نسل قبل تبدیل شدن کلیدهای R2,L2 از حالت ساده به شکل ماشه بود که حساسیت و بازخورد بهتری را در بازی‌ها فراهم می‌کرد. 

سونی در سال 2007 موفق به توافق با Immersion شد، و موتور‌های ویبره به کنترلر سونی اضافه شدند، و در نهایت کنترلر دوال شاک 3 جایگزین Sixaxis شد. 

پلی استیشن موو (2009)

PlayStation Move، ابتدا برای رقابت با نینتندو وی (Nintendo Wii)، به بازار عرضه شد. این کنترلر به سنسورهای حرکتی مجهز شده بود، و تمامی امکانات لازم را برای بازی‌های تعاملی را فراهم می‌کرد. گوی رنگی در بالای کنترلر، برای تشخیص آن توسط دوربین پلی استیشن، قرار گرفته بود.

در اوایل عرضه به دلیل پشتیبانی ضعیف بازی‌ها از این مدل، موفقیت چندانی کسب نکرد؛ اما با عرضه پلی استیشن 4 و هدست واقعیت مجازی وی آر این کنترلر، جان دوباره‌ای گرفت.

دوال‌شاک 4 (2013)

چهارمین نسل دوال شاک، همراه با پلی استیشن 4، در سال 2013 عرضه شد. این کنترلر، تغییر زیادی نسبت به نسل قبل خود کرده بود و در عین حال ژنتیک تمامی دوال شاک‌های عرضه شده را در وجود خود داشت. دوال شاک 4 علاوه بر حسگر‌های حرکتی و موتورهای ویبریشن قدرتمند، دارای یک تاچ پد بزرگ بود؛ که از فرمان‌های چند لمسی پشتیبانی می‌کرد و در بازی‌های مختلف مورد استفاده قرار می‌گرفت.

تریگرهای جلوی دسته کشیده‌تر از قبل شدند و بیشترین شباهت را به ماشه اسلحه پیدا کردند. برای اولین بار دو دکمه Start و Select جای خود را به دکمه‌های Option و Share دادند. دکمه Share، به راحتی امکان گرفتن اسکرین شات و ضبط گیم پلی را می‌داد.

پایین تاچ پد یک اسپیکر کوچک قرار داشت، برای مثال صدای بی سیم پلیس در جی تی ای از آن پخش می‌شد، در قسمت جلوی کنترلر یک نوار RGB قرار گرفته بود؛ که در اصل به تشخیص دسته توسط دوربین پلی استیشن، در بازی های VR کمک می‌کرد. این نوار در بازی‌های مختلف تغییر رنگ می‌داد؛ به طور مثال زمانی که تحت تعقیب پلیس قرار می‌گرفتید، رنگ آن به آبی و قرمز تغییر می‌کرد. از دیگر تغییرات میتوان اضافه شدن پورت AUX را به کنترلر نام برد، که اتصال هدفون را به سادگی ممکن می‌کرد.  

در سال 2016 و زمان عرضه نسخه های پرو و اسلیم پلی استیشن 4، این کنترلر با تغییرات جزئی به بازار عرضه شد. در بالای تاچ پد یک نوار خطی فراهم شد که نور RGB جلوی دسته را بازتاب می‌کرد و امکان اتصال از طریق کابل هم فراهم شد.

دوال‌سنس (2020)

آخرین نسل از کنترلر‌های پلی استیشن، همراه با PS5 در سال 2020 عرضه شد. سونی با تغییر نام دوال شاک به دوال سنس حس لامسه را میان دستان شما می‌آورد. این کنترلر تمامی ویژگی دوال شاک 4 را به بهترین شکل تقویت کرده است.

طراحی کنترلر ارگونومیک‌تر شده و دو رنگ بودن بدنه برای اولین بار در میان کنترلر‌های پلی استیشن دیده می‌شود. اما تغییرات هیجان انگیز دسته به همین موارد محدود نمی‌شود؛ موتورهای بازخورد حسی باعث می‌شود، رانندگی میان گل و لای و خوردن سنگ ریزه‌ها به لاستیک و بدنه ماشین را در میان دستان خود حس کنید. تریگر‌های جلوی دسته حال واقعا مانند یک ماشه عمل می‌کنند و حس کشیده شدن و ضربه خوردن به راحتی به انگشتان شما انتقال پیدا می‌کند.

نوار ال ای دی، به اطراف تاچ پد انتقال پیدا کرده؛ که زیبایی آن را دو چندان می‌کند. علاوه بر تمامی ویژگی‌های گفته شده دوال سنس به یک میکروفون داخلی با کیفیت مطلوب مجهز شده که با دکمه تعبیه شده روی کنترلر غیر فعال می‌شود.

 در نهایت با گذشت 27 سال از عمر برند پلی استیشن، هر نسل طراحی کنترلر‌ها به آنچه که گیمرها نیاز دارند بیشتر نزدیک شده است. با این حال شما کدام یک را ترجیح می‌دهید کنترلر ایکس باکس یا پلی استیشن؟