راه های دوری از گوشی (درمان اعتیاد به گوشی)

 

گوشی‌های همراه اگرچه به دانش ما می‌افزایند، باعث افزایش ارتباطمان با دیگران می‌شوند و ما را شادتر می‌کنند، با این حال باید نسبت به استفاده از گوشی‌های هوشمند، هوشیار بود. به عبارت دیگر ،گوشی‌های همراه با وجود داشتن قابلیت‌ها و امکانات مفیدی مانند پرداخت قبوض، رزرو و خرید بلیت اینترنتی، برقراری ارتباط و اطلاع‌رسانی با دوستان و همکاران و…درصورت استفادۀ مداوم و بی‌مورد علاوه بر ایجاد اعتیاد، ممکن است موجب ایجاد مشکلات جسمی و روحی فراوانی شوند.

از سوی دیگر، امروزه بسیاری از کارهای روزانه به طور مستقیم یا غیر مستقیم به گوشی همراه وابسته هستند، حتی شغل برخی افراد با گوشی همراه آنها عجین و پیوسته و متصل است، بنابراین باید در استفاده از گوشی همراه علاوه بر مدیریت زمان، به نکاتی مانند علائم و نشانههای اعتیاد به گوشی‌ همراه، علل و  راههای درمان  آن دقت کرد.

علائم و نشانه‌های اعتیاد به تلفن همراه

افراد زیر مطمئناً به اعتیاد به تلفن همراه دچار هستند:

1. -کسی که بعد از بیدار شدن از خواب، بلافاصله به گوشی همراه خود نگاه می‌کند.
2. -کسی که در صورت دور بودن از گوشی همراه خود، احساس تنهایی و گوشه‌گیری می‌کند.
3. -کسی که استفاده از گوشی‌ همراه را به کارهای ضروری دیگر مانند صحبت کردن با همسر یا بازی کردن با فرزند، اولویت می‌دهد.
4. -کسی که گوشی همراهش را به عنوان یکی از لوازم ضروری، مدام به همراه دارد و هیچ‌گاه بدون آن به جایی نمی‌رود.
5. -کسی که مدت زمان استفاده از گوشی همراهش، روزانه بیشتر و بیشتر می‌شود.
6. -کسی که در حین انجام کارهای دیگر (مانند مطالعه، غذا خوردن، ورزش، آشپزی و…)  نیز مدام گوشی خود را چک می‌کند.
7. -کسی که در هر فرصتی، به استفاده از گوشی همراه می‌پردازد.
8. -کسی که در حین انجام دادن کارهای مورد علاقه‌اش نیز گوشی همراه را به دست دارد، به طور مثال هنگام تماشای فوتبال تیم مورد علاقه‌اش!
9. -کسی که تلفن همراهش به طور دائم در دستانش باشد، به طوریکه حتی شب‌ها با در دست داشتن آن به خواب برود.
10. -کسی که حساسیت خاصی در تعداد بازدید و لایک‌های پست‌ها و استوری‌های خود داشته باشد.
11. -کسی که در محیط بیرون از خانه نیز گوشی همراه را مدام در دستانش نگاه دارد و آنرا یک لحظه هم در جیب یا کیفش قرار ندهد.
12. -کسی که در حالت خاموش بودن گوشی همراهش نیز نگران است که شاید تماس یا پیامکی را از دست داده باشد.
13. -کسی که احوال‌پرسی حضوری و صحبت کردن  رودررو با دیگران را به ارسال پیامک به آنها ترجیح دهد.
14. -کسی که در حین استفاده از گوشی همراه، متوجۀ گذر زمان نشود و بسیاری از کارهای روزانه‌اش را از دست بدهد.
15. -کسی که اطرافیانش متوجۀ حساسیت بسیار او به گوشی همراه هستند و معمولاً او را بخاطر استفادۀ بی‌اندازه از گوشی سرزنش می‌کنند.

علل اعتیاد به گوشی همراه

کسانی که کار با گوشی همراه برای آن‌ها به عنوان یک شغل محسوب می‌شود، چاره‌ای جز وابستگی و بررسی مداوم صفحۀ کاریشان در گوشی همراه خود ندارند، آنها باید به منظور مدیریت کسب و کار خود، به طور مداوم به سفارش‌ها و دایرکت‌های خود پاسخ دهند. این موقعیت اگرچه باعث بروز عوارض و خطرات جسمی خواهد شد، اما با درنظر گرفتن شرایط اجبار ناشی از درنظرگرفتن کار با گوشی همراه به عنوان یک شغل، اجتناب‌ناپذیر است.

اما کسانی که به گوشی همراه و فضای مجازی به عنوان یک سرگرمی می‌پردازند، از نظر علمی دارای اعتیاد به گوشی همراه هستند. کسی که بدون ضرورت و اجبار، ساعت‌ها در فضای مجازی پرسه می‌زند و با جواب دادن به نظرات شخصی دیگران، کار بی‌فایده‌ای انجام می‌دهد، یا کسی که مدت‌های زیادی سرگرم تماشای استوری‌ها و فیلم‌های دیگران می‌شود، معتاد به گوشی همراه و فضای مجازی است.

امکانات و قابلیت‌های جذابی که فضای مجازی دارد، باعث می‌شود که جوانان خواه‌ناخواه به سمت آن و خوگرفتن افراطی به این فضا کشیده شوند و اگر مدیریت زمان، برنامه و انرژی نداشته باشند، پس از گرایش طبیعی به آن، ناخواسته به آن اعتیاد پیدا خواهند کرد.

 پیامدها و نتایج اعتیاد به گوشی همراه

1-آسیب به بینایی

حساس‌ترین و مهمترین عضو انسان، چشمان او هستند که باید در حفظ و مراقبت از آن دقت کافی را به عمل آورد. نگاه کردن به طور مداوم به صفحۀ گوشی همراه، باعث خشکی چشم و تاری دید خواهد شد، خصوصاً این خطر در ساعات شب که معمولاً ساعات استفادۀ بیشتری از گوشی همراه است، افزایش پیدا می‌کند؛ زیرا شب‌ها و به هنگام نیاز به خواب، در بدن انسان ماده‌ای به نام« ملاتونین» ترشح می‌شود و بدن آدمی را برای خواب آماده می‌سازد، استفاده از تلفن هوشمند در رختخواب و نور ناشی از آن باعث می‌شود که ترشح ملاتونین (هورمون خواب) در بدن دچار اختلال شود.

به عبارت دیگر کسی که به گوشی همراه اعتیاد پیدا کرده، علاوه بر این که با بهم زدن هرمون خواب، بدنش را از استراحت کافی منع می‌کند؛ آسیب‌های جدی نیز به چشمش وارد می‌سازد، مضاف بر این که پس از بیداری نیز به علت تماشای زیاد به صفحۀ گوشی همراه و به هم خوردن هورمون خواب، دچار کسالت خواهد شد.

2-آسیب به گردن و ستون فقرات

از آنجائیکه در هنگام استفاده از گوشی همراه، سر انسان مدام به سمت پائین خم می‌شود، فشار زیادی به گردن و ستون فقرات وارد خواهد شد. خم نمودن سر، وزن آن را افزایش داده و درنتیجه، تحمل این وزن زیاد در ساعتهای طولانی برای گردن و ستون فقرات دردسرساز می‌شود. این وضعیت ممکن است در کوتاه‌مدت احساس نشود، اما کسانی که روزانه به طور چندین ساعت از گوشی همراه استفاده می‌کنند، در درازمدت مجبور به استفاده از گردنبند طبی و یا حتی عمل جراحی خواهند شد.

3-کاهش کیفیت خواب

بهترین ساعات خواب برای بدن بین ساعت یازده شب تا چهار بامداد است، در این ساعات است که هورمونهای ضروری برای بدن، در خواب ترشح می‌شوند و اگر فردی در این ساعات بیدار بماند، قطعاً این هورمونها در بدن او ترشح نخواهند شد و در ساعات دیگر نیز دچار بی‌خوابی خواهد شد. مسلماً کسی که  معتاد به شب‌زنده‌داری و پرسه زدن در فضای مجازی است به طور همزمان چندین اشتباه را انجام می‌دهد، از سویی با بیدار ماندن مداوم شبانه، بدنش را از هورمونهای ضروری محروم می‌کند و از سوی دیگر با گذراندن ساعات شب در فضای مجازی، علاوه بر آسیب رساندن به چشم و گردن و ستون فقرات، روز آیندۀ خود را نیز با بی‌حالی و کسالت شروع خواهد کرد.

4-بروز چاقی و اضافه وزن

یکی از عواملی که باعث چاقی و اضافه وزن انسان می‌شود، استفادۀ بسیار از گوشی همراه است، زیرا انسان در هنگام استفاده از این وسیله، کم تحرک است، به علاوه از آنجا که انسان در حین استفاده از گوشی همراه متوجۀ گذشت زمان نمی‌شود، بنابراین فرصتی برای پرداختن به جسم خویش را هم نخواهد داشت. از طرف دیگر اشعه‌هایی که گوشی همراه از خود متصاعد می‌کند علاوه بر خطراتی مانند سردرد، بهم خوردن کیفیت خواب، سوزش چشم، فشار خون بالا، اضطراب، استرس و… باعث ورود انرژی منفی به بدن می‌شوند و شادابی و طراوت را از بدن سلب می‌کنند و در نهایت باعث بهم خوردن تناسب اندام و ایجاد چاقی می‌شوند. بر همین اساس است که توصیه‌ می‌شود در هنگام خواب، گوشی همراه را از خود دور کنیم یا آن را در حالت پرواز قرار دهیم.

5- عارضۀ «کانال کارپال»

کسی که به استفاده از گوشی همراه اعتیاد دارد، به علت تایپ مداوم با انگشتان( خصوصاً انگشت شصت) و وارد آمدن فشار زیاد به آنها، دچار عارضۀ « کانال کارپال» می‌شود. توصیه می‌شود به جای تایپ مداوم -خصوصاً برای معتادان به گوشی همراه- از فرستادن صدا استفاده شود.

6-خطر تصادف

استفاده از گوشی همراه در حین رانندگی یکی از مهمترین علل بروز حوادث و تصادفات است. حال اگر کسی که به استفاده از گوشی همراه  اعتیاد پیدا کرده است، مجبور به رانندگی شود، مسلماً جان خود و سرنشینان خود را به خطر خواهد انداخت.

راه‌های درمان اعتیاد به گوشی همراه

1-مدیریت زمان

براساس اهمیت اصل ارزش زمان و این که آنرا با طلا می‌سنجند، در استفاده از گوشی همراه نیز باید مدیریت زمان داشت، حتی اگر در ساعاتی مجبور به استفاده از گوشی همراه باشیم، باید با زمان‌بندی از آن استفاده کنیم. بهتر است زمان محدود و مشخصی را برای استفاده از فضای مجازی اختصاص دهیم، یا با استفاده از آلارم گوشی برای استفاده از آن ساعات محدودی را تعیین کنیم و با شنیدن هشدار، متوجۀ پایان استفاده از گوشی همراه شویم.

2-ترک کانال‌ها و گروه‌های غیرضروری

از بین شبکه‌های اجتماعی، تلگرام (با وجود فیلترینگ آن) دارای پسند، جذابیت و استفادۀ بیشتری در بین مخاطبان است، زیرا علاوه بر داشتن قابلیت پیام‌رسانی، می‌توان گروه‌های مختلف خبری و سرگرم‌کننده را از آن دنبال کرد. اما بسیاری از گروه‌های تلگرام صرفاً به منظور وقت‌گذرانی و خنده و تفریح ساخته شده‌اند. به منظور درمان اعتیاد به گوشی، می‌توان استفاده از این برنامه را با بی‌صدا ساختن کانال‌های آن محدود کرد؛ زیرا در این صورت فقط اعلان‌ها ضروری به فرد اعلام می‌شود و علاوه بر درمان اعتیاد به گوشی همراه، باعث خواهد شد تا مدیریت زمان نیز حاصل شود.

3-کم کردن استفاده از گوشی همراه به جای قطع استفاده از آن

تجربه نشان داده است که اگر فردی، کاری را به طور کامل ترک کند؛ احتمال بازگشت به آن بسیار زیاد خواهد بود، اما اگر زمان انجام آن کار مدیریت شود، نتیجۀ مطلوب‌تری حاصل خواهد شد. در استفاده از گوشی همراه نیز همین اصل باید رعایت شود و به جای قطع کامل استفاده از آن، بهتر است با کم کردن ساعات آن به طور روزانه، به تدریج درمان اعتیاد به گوشی همراه را از بین ببریم.

4-  استفاده از قانون ۲۰-۲۰-۲۰:

طبق این قانون، اگر مجبور به استفاده از گوشی همراه به مدت 20 دقیقه شدیم، باید به مدت 20 ثانیه به چشمانمان استراحت بدهیم، یا به یک شیء که حدود شش متر از ما فاصله دارد، به مدت 20 ثانیه نگاه کنیم، تا علاوه بر استراحت چشم، دچار خشکی و تاربینی در آینده نشویم.

5- حذف بازی‌ها از گوشی همراه

بازی‌های آنلاین باوجود جذابیت و لذت فراوان، باعث هدر رفتن زمان، ایجاد خطرات برای چشم و گردن و… خواهد شد، بنابراین بهتر است تمام بازی‌های نصب شده روی گوشی همراه حذف شوند.

6-پرهیز از سلفی گرفتن‌های مداوم

افراد بسیاری هستند که به سلفی گرفتن پی‌در‌پی خصوصاً در هنگام تفریح و مسافرت و پست کردن آنها به طور مرتب و روزانه عادت دارند. همین امر باعث می‌شود این افراد علاوه بر اعتیاد بیشتر به گوشی همراه، دنبال گوشی‌ها با کیفیت باشند. برای درمان اعتیاد به گوشی همراه، بهتر است از سلفی‌گرفتن‌های بی‌مورد پرهیز کنیم یا با مدیریت زمان، استفاده از آن را به مرور زمان کمتر کنیم. این کار علاوه بر ایجاد اعتماد به نفس، در درمان اعتیاد به گوشی همراه نیز موثر خواهد بود.

7-ترک روزانۀ استفاده از گوشی همراه

بهتر است در روزهای آخر هفته یا روزهایی که با خانواده به مسافرت و تفریح می‌گذرانیم، گوشی همراه را از خود دور کنیم، آنرا در خانه بگذاریم و بدون آن به تفریح بپردازیم. این کار در درمان اعتیاد به گوشی همراه بسیار موثر است.

 

8-استفاده از ساعت هوشمند به جای آلارم گوشی همراه

بهتر است به منظور تنظیم ساعات کار و برنامه‌های روزانه، به جای استفاده از آلارم گوشی همراه، از ساعت‌های زنگ‌دار استفاده کنیم، یعنی دسترسی و گرایش به گوشی همراه را تاحد امکان محدود کنیم.

 

9-قطع نور صفحه گوشی برای زنگ،پیام های هشدار و …  

با غیرفعال کردن و قطع نور صفحه می‌توان به درمان اعتیاد به گوشی همراه کمک نمود، زیرا با این روش متوجۀ دریافت پیام یا آلارم گوشی نخواهیم شد.

 

10- حذف آهنگ‌ها و کلیپ‌ها

بهتر است آهنگ‌ها و کلیپ‌ها را از گوشی خود حذف کنیم، زیرا با وجود آنها، وسوسۀ تماشا یا گوش دادن به آنها در ما ایجاد خواهد شد. به علاوه بهتر است تنها یک مرورگر در گوشی خود داشته باشیم.

 

11- استفاده از برنامه‌های ترک گوشی

برنامه‌هایی وجود دارند که عملیات گوشی را ثبت می‌کنند و با مشخص کردن تعداد باز و بسته کردن قفل گوشی، زمان استفاده از گوشی همراه را مشخص و محدود می‌سازند بنابراین در درمان اعتیاد به گوشی همراه از مناسب‌ترین گزینه‌ها هستند. برخی این برنامه‌ها به صورت رایگان و در دو نسخه اندروید و ios  در دسترس هستند. مهمترین این برنامه‌ها شامل موارد زیر هستند:

1. Flipd
2. Forest
3. Moment
4. Checky
5. Space
6. Off the Grid
7. AppDetox
8. Onward

برنامۀ « AppDetox »فقط برای گوشی‌های اندروید قابل نصب و استفاده است و به کاربر اجازه می‌دهد که زمان استفادۀ  هر برنامه را به صورت مجزا مشخص کند. برنامۀ « Flipd  » از برنامه‌های غیر رایگان است، اما امکانات زیادی را داراست. برنامۀ « Onword   » ‌ تنها برای کاربران اپل قابل استفاده است، این برنامه نیز استفاده از برنامه‌های گوشی را محدود کرده اما قابلیت تغییر پیش فرض و تغییر زمان استفاده از برنامه‌ها را داراست.

برنامۀ « Off the Grid » زمان استفاده از برنامه‌ها را مشخص می‌کند به گونه‌ای که بعد از اتمام مهلت استفاده از برنامه‌ها، گوشی قفل می‌شود و تنها با پرداخت هزینه، امکان باز شدن قفل گوشی و استفاده از آن وجود دارد.

12-مراجعه به مشاور

اعتیاد به گوشی علاوه بر مشکلات جسمی و عقب ماندن از برنامه‌های روزانه ، بر روح و روان ما نیز تاثیر منفی می‌گذارد و باعث سلب اختیار و ایجاد مشکلات روحی و روانی متعددی می‌شود. مشاوران متخصص ترک اعتیاد می‌توانند در درمان اعتیاد به گوشی همراه، کمک‌رسان خوبی باشند.