تلفن همراه در زندگی امروزه ما نقش بسیار پررنگ و مهمی را ایفا می‌کند. این موضوع را می‌توانیم از سر و کله زدن با اختلالات متفاوت گوشی همراه در فرآیندهای اجرایی‌شان بفهیم. در حالت کلی می‌توان گفت که ویروسی شدن تلفن همراه می‌تواند انجام غالب فعالیت‌های ما را تحت الشعاع قرار دهد. با ویروسی شدن آنها دچار مشکلات عدیده‌ای می‌شویم.
برخی ویروس‌ها این قابلیت را دارند که به‌صورت مستقیم تلفن هوشمند شما را دچار اختلال کنند. برخی دیگر هم برای انجام فعالیت‌های دزدی اعم از سرقت پول یا اطلاعات شما طراحی شده‌اند و با ورود آنها به گوشی همراه شما، می‌تواند اتفاقات ناخوشایندی را برای شما داشته باشد. در این مقاله قصد داریم تا با بررسی گوشی همراه و اطمینان از اینکه گوشیتان ویروسی نشده است، اقداماتی را برای راه‌های فهمیدن ویروسی شدن آن و اقداماتی که بعد از آن باید انجام دهید را بازگو کنیم.
مراقب برخی از علائم نشان‌دهنده ویروسی شدن تلفن‌های هوشمند باشید
ویروس‌ها غالبا به دلیل استفاده کاربران به محتواهای دردسرساز، به گوشی‌های همراه وارد می‌شوند. در نتیجه بهتر است که هرگز روی لینک‌های ناشناسی که در متون مختلف وجود دارد، کلیک نکنید. همچینن به یاد داشته باشید که ایمیل‌های ناشناس را باز نکنید و یا یک برنامه جدید ناشناس را از سایت‌های غیر معتبر دانلود نکنید.
این موارد گفته شده، همگی احتمالاتی از راه‌های ورود بدافزار به گوشی‌های همراه هستند که مکررا ممکن است شما را مورد هدف قرار دهند. در نتیجه باید همیشه مراقب این علائم و منابع ویروسی شده باشید. اغلب افراد برای باز کردن لینک ناشناس یک متن و ایمیل ناشناس یا نصب یک برنامه جدید به این علائم توجه نمی‌کنند. در حالی که بعد از بی‌توجهی به این علائم با اتفاق افتادن علائم عجیب و غریبی در گوشی همراهشان، متوجه می‌شوند که دستگاه‌شان به ویروس آلوده شده است.
معنای ویروس گوشی همراه را می‌توان هر نوع نرم‌افزاری دانست که به گوشی هوشمندتان آسیب بزند، که به آنها بدافزار گفته میشود. بدافزارهایی را می‌توان در دسته‌های ویروس، کرم، تروجان، باج افزار یا نرم‌افزارهای سرقت اطلاعات خصوصی تقسیم کرد. این نرم‌افزارها را مجرمان سایبری تولید و منتشر می‌کنند تا بتوانند به اطلاعات شخصی کاربر دسترسی پیدا کنند و کنترل دستگاه را به دست بگیرند و کارهای متفاوتی را روی گوشی هوشمندتان انجام دهند.
گوشی های موبایل به همراه تخفیف های ویژه مبیت را ببینید : قیمت گوشی
آسیب‌هایی که بدافزارها به گوشی هوشمند وارد می‌کنند
همانطور که گفته شد بدافزارها ابزاری برای مجرمان سایبری هستند. از این طریق آنها می‌توانند به اطلاعات حساس کاربر، نظارت و جمع‌آوری اطلاعات از الگوهای رفتاری کاربران و موارد دیگر دسترسی داشته باشند. همچنین بدافزارها می‌توانند اهداف دیگری نیز داشته باشند، از جمله نصب برنامه‌های مخرب، نظارت بر الگوهای رفتاری کاربر، فروش اطلاعات کاربر به شرکت‌های تبلیغاتی، خالی کردن حساب بانکی کاربر و استفاده از گوشی هوشمند برای استخراج رمزارز. در عین حال که ممکن است از انبوهی از گوشی‌های هوشمند برای حملات DDOS استفاده کنند. در اکثر موارد کاربر متوجه وجود بدافزار روی گوشی هوشمند نمی‌شود و مجرم سایبریاز دستگاه تلفن همراه، استفاده‌های خاصی می‌کند. به همین منظور علائمی را بررسی خواهیم کرد که به شما نشان می‌دهد، با دیدن این علائم باید متوجه این بدافزارها شوید.
آسیب‌هایی که یک بد افزار به گوشی هوشمند وارد می‌کند، می‌تواند به دو دسته‌بندی متفاوت تقسیم شود. آسیب‌های خارجی و آسیب‌های داخلی که برای تعریف آسیب‌های خارجی می‌توان گفت که به راحتی با چشم قابل مشاهد است و کاربر می‌تواند آن را به وضوح روی تلفن هوشمند به عنوان جای ضربه ببیند. با این حال، آسیب وارد شده به بخش داخلی دستگاه ممکن است به راحتی قابل دیدن نباشد. بدافزارها نیز انواع متفاوتی دارند که هر نوع از آنها تاثیرات خاص خود را روی گوشی هوشمند ایجاد می‌کنند. برخی از بدافزارها باعث کندی دستگاه شده و یا باتری را به سرعت تخلیه می‌کنند. علت این موضوع این است که بدافزارها در حال انجام عملیات پیاپی در گوشی شما هستند. با دیدن این نشانه‌ها روی گوشی همراه، می‌توانید به ویروسی شدن آن پی ببرید. مهم‌ترین علائم هشدار را در ادامه مقاله خواهید دید.
۱- تبلیغات مکرر و اذیت‌کننده پاپ‌ها
پاپ‌ها را می‌توان به عنوان یکی از نشانه‌های رایج ویروسی شدن گوشی همراه دانست. پاپ‌ها همان صفحات تبلیغاتی هستند که می‌توانند برای گوشی همراه به شدت خطرناک باشند. به عنوان مثال Adware یک نوع بدافزار است که با تبلیغات پاپ آپ اذیت‌کننده که غالبا موفق به کنترل آنها نیستید، وارد گوشی شما شوند و می‌توانند برنامه‌های شما را آلوده می‌کنند. در نتیجه تبلیغات با منابع نامشخص روی گوشی شما یک علامت از ویروسی شدن گوشیتان است.
۲- هزینه‌های مکرر و نامشخص
نوعی دیگر از ویروس‌های تلفن‌های همراه می‌توانند بعضی از فرآیندهای فریب را امتحان کنند تا در نهایت کاربران را فریب دهند. یکی از این راه‌ها این است که به شکل مخفیانه ده‌ها متن را به شماره‌های مخاطبین ارسال می‌کنند. در نتیجه هزینه‌هایی برای شما ثبت خواهد شد که از آن بی‌خبرید. همچنین می‌توانند تمام بسته اینترنت شما را مصرف کنند و هزینه زیادی برای شما داشته باشد.
۳- سرعت بالای مصرف باتری گوشی
باتری گوشی‌ها با ورود ویروس و بدافزارها کارایی خود را تا حدودی از دست میدهند و با سرعت زیادی مصرف می‌شوند. اگر باتری شما با سرعت بالایی مصرف میشود، بهتر است آن را برای وجود ویروس و بدافزار بررسی کنید. به این دلیل که نرم‌افزارهای جاسوسی در گوشی همراه شما در حال اجرا و سرقت اطلاعات شما هستند.
۴- نصب برنامه‌هایی که نمی‌دانید
لیست برنامه‌های نصب شده خود را بررسی کنید. اگر مورد نصب نرم‌افزار جدید را دیدید که شما آن را نصب نکرده‌اید، ممکن است دستگاه شما ویروسی شده است و یک برنامه جدید را دانلود کرده باشد. به عنوان مثال trojan horse اغلب این فعالیت‌ها را در گوشی‌های آلوده انجام میدهند که مشکلات زیادی را برای گوشی همراه شما دارد. در نتیجه اگر در بین برنامه‌هایتان، برنامه جدید را ببینید، بهتر است که آن را باز نکنید.
۵- قفل یا خاموش شدن ناگهانی تلفن
خاموش شدن ناگهانی تلفن همراه شما می‌تواند از دلایل زیادی نسات گرفته باشد. مشکلات باتری، گرم‌شدن بیش‌ازحد و باگ‌هایی در به‌روزرسانی‌ها، دلیل احتمالی خاموش شدن ناگهانی گوشی شما هستند. اگر این نشانه را در گوشی همراهتان دیده‌اید، باید متوجه شوید که احتمال ویروسی شدن تلفن شما زیاد است.
۶- اعلام حضور ویروس به شما
باج‌افزار (ransomware)یک نوع ویروس است که برنامه‌ها و فایل‌های شما را قفل می‌کند و در نهایت برای شما این قفل شدن را اعلام می‌کند. در نتیجه برای باز شدن آنها از شما هزینه می‌خواهد و شما نیر برای استفاده مجدد از تلفن همراهتان ممکن است مجبور شوید این هزینه را پرداخت کنید.
۷- سرعت پایین اجرای برنامه‌ها
دسته دیگری از بدافزارها هستند که به اپلیکیشن‌های خاصی دسترسی دارند و می‌خواهند از این طریق اطلاعات شما را به سرقت ببرند. برای مثال موجودی حساب بانکی کاربر را خالی کند. با این حال این بدافزارها می‌توانند روی سایر اپلیکیشن نیز اثرات منفی داشته باشد و باعث سرعت پایین دستگاه شما در حین انجام فعالیت‌های متفاوت باشد.
۸- راندمان پایین دستگاه
در حالی از ویروسی شدن گوشی هوشمندتان امکان دارد انجام امور ساده مانند پیام کوتاه نیز با سرعت پایین انجام دهد. در این حالت ممکن است حتی گوشی هنگ یا به اصطلاح فریز و متوقف خواهد شد و مشکلاتی را به همراه خواهند داشت.
چطور بفمیم گوشی هوشمندمان ویروسی شده‌است؟
اقدامات زیادی وجود دارد تا ورود ویروس یا هر بدافزار دیگری را شناسایی کند. برنامه‌های اسکن ویروس، مانند Smart Manager، می‌تواند نرم‌افزارهای مخرب را اسکن کند. در برخی از برنامه‌های اسکن ویروس، می‌توانید ویروس‌های خاصی را اسکن کنید. نصب و استفاده از این برنامه‌ها می‌تواند راهی برای امنیت گوشی هوشمند شما باشد. توجه داشته باشید که همه برنامه‌های اسکن ویروس، قابل اعتماد نیستند اما Avast، یک برنامه آنتی‌ویروس محبوب است که دانلود آن نیز به صورت رایگان است. همچنین دقت داشته باشید که بهتر است مرتب آنها را آپدیت کنید.
اقداماتی بر روی گوشی ویروسی شده
اگر گوشی شما ویروسی شده است، اولین و مهم‌ترین کار قطع ارتباط گوشی با اینترنت است. بهتر است تلفن خود را در حالت امن (safe mode) قرار دهید. در برند آیفون باید گوشی را روشن کنید و دکمه کاهش ولوم را نگه دارید. این کار دستگاه شما را در حالت امن قرار می‌دهد. تلفن‌های اندروید با فشار دادن و نگه داشتن دکمه Power Off، اعلان Reboot to Safe Mode، که روی صفحه ظاهر میشود وارد حالت امن میشود. در نهایت در حالت امن به دنبال برنامه‌های مشکوک و مشکلات دیگری که در بالا عنوان شد، باشید.
پاک کردن ویروس از گوشی اندرویدی
روش‌های متفاوتی برای حذف ویروس‌ها و بدافزار از گوشی اندرویدی وجود دارد. برخی از این قدامات در موارد زیر آورده شده است:
１. پاک کردن دانلودهای نرم‌افزار کروم
تنظیمات را باز کرده و به بخش Apps & Notifications بروید. نرم‌افزار کروم را پیدا کنید و از منوی حافظه و کش (Storage & cache)، گزینه‌های پاکسازی حافظه و کش را انتخاب نمایید.
２. در حالت ایمن یا Safe Mode برنامه‌های جدید مشکوک را حذف کنید
در حالت ایمن تنها اپلیکیشن‌های مخصوص گوگل نمایش داده میشود و برنامه‌های مشکوک دیگر غیرفعال می‌شوند. در این حالت باید از قسمت تنظیمات به بخش Apps & notifications بروید. حال باید اپلیکیشنی که فکر می‌کنید به دستگاه آسیب زده است را پیدا کنید و آن را حذف نمایید.
３. گوگل پلی پروتکت را فعال نمایید
گوگل پلی پروتکت، قابلیت شناسایی عملکرد اپلیکیشن‌ها و رفتارهای مشکوک آنها را دارد. در نتیجه خواهید توانست با این گزینه، اپلیکیشن‌هایی که الگوهای رفتاری مشابه با بدافزارها دارند را مشاهده کنید و آن را حذف نمایید.
４. نصب ضد بدافزار یا Anti-Malware
این قبیل برنامه‌ها با نام ضد بدافزار یا آنتی ویروس وجود دارند که با نصب این نوع برنامه‌ها برای جلوگیری از ورود ویروس، به خطر افتادن گوشی هوشمندتان و آسیب‌های وجود بدافزار آنها را حذف نمایید. بهتر است آنها را از پلی استور نصب نمایید. در این خصوص می‌توانید برای انتخاب مناسب، تحقیق کنید.
حافظه‌ی گوشی اندروید خود را به طور کامل پاک کنید
در این حالت گوشی هوشمندتان را به تنظیمات کارخانه برمی‌گردانید. در این حالت باید توجه کنید که انجام چنین کاری به معنای حذف کامل اطلاعات و حافظه گوشی شما است. برای این کار باید مراحل زیر را انجام دهید:
１. تنظیمات کارخانه گوشی اندروید
از منوی تنظیمات، بخش سیستم را انتخاب کیند و گزینه‌ی ریست را کلیک کنید. در مرحله بعد، روی گزینه‌ی پاک کردن تمامی اطلاعات یا Erase all data ضربه بزنید. دستگاه مراحل ریست فکتوری را اعمال خواهد کرد و دوباره گوشی را راه‌اندازی خواهد کرد.
２. پشتیبان اطلاعات گوشی هوشمند
در صورتی که از گزینه پشتیبان برای اطلاعات خود استفاده کرده‌اید، می‌توانید اطلاعات از دست رفته را برگردانید.
حذف ویروس یا بدافزار از آیفون اپل
پاک کردن حافظه‌ی مرورگر می‌تواند اولین راه برای حذف ویروس از گوشی همرا باشد. به این دلیل که برخی از بدافزارها با قرار گرفتن در حافظه مرورگرتان، مشکلاتی را برای شما ایجاد خواهند کرد. روش‌های دیگری نیز وجود دارد که می‌توانید برای حدف ویروس استفاده کنید. به‌روزرسانی سیستم‌عامل (نصب پچ‌های امنیتی جدید) و بازگرداندن تنظیمات گوشی به حالت کارخانه می‌تواند راه‌های موثری برای حذف ویروس بر روی آیفون باشند. همچنین می‌توانید مراحل زیر را در گوشی آیفون انجام دهید:
１. پاک کردن حافظه‌ی مرورگر
در بخش تنظیمات، گزینه‌ی سافاری Safari را انتخاب کنید. در مرحله بعد روی گزینه‌های Clear History و Website Data ضربه بزنید. اگر از مرورگرهای دیگری برای جستجو استفاده می‌کنید، این مراحل را برای مرورگر استفاده شده خود نیر تکرار کنید.
２. دستگاه آیفون را خاموش و روشن کنید
ممکن است ایراداتی در عملکرد دستگاه ایجاد شده باشد که به علت باگ‌های نرم‌افزاری است و ربطی به وجود ویروس یا بدافزار ندارد. در این حالت با نگه داشتن دکمه‌ی پاور، دستگاه را خاموش و دوباره روشن نمایید.
３. آپدیت کردن نرم‌افزارهای دستگاه
در بخش تنظمیات، روی گزینه‌ی General ضربه بزنید. گزینه‌ی آپدیت نرم‌افزاری را پیدا کنید و آن را فعال نمایید.
４. تنظیمات فایل پشتیبان را فعال نمایید
بعد از انتخاب فایل پشتیبان باید به بخش تنظیمات بروید و در بخش General گزینه‌ی ریست را اعمال نمایید. فایل پشتیبان به این منظور خواهد بود که امکان بازیابی اطلاعات شما وجود دارد. به این دلیل که با گزینه‌ی Erase All Content and Settings تمامی اطلاعات شما در گوشی آیفون حذف میشود. البته قبل از حذف، از شما می‌پرسد که آیا می‌خواهید فایل پشتیبان تهیه کنید، که بهتر است برای اطلاعات حساس خود فایل پشتیبان ذخیره منید.
５. تنظیمات کارخانه در گوشی آیفون
با این حال بهتر است که فایل پشتیبان نداشته باشید. زیرا ممکن است فایل پشتیبان جدید، ایرادات قبلی را در خود داشته باشد و این کارها بیهوده انجام شود. در بخش تنظیمات و سپس بخش General، گزینه‌ی Erase All Content and Settings را انتخاب نمایید.
６. نصب برنامه‌ی ضد بدافزار یا Anti-Malware
آیفون نیز اپلیکیشن‌های متفاوتی برای بالابردن قابلیت امنیتی گوشی و حذف ویروس و بدافزار دارد که بهتر است از اپ استور، نرم‌افزار مورد نظر خود را نصب نمایید.
افزایش ضریب امنیتی گوشی هوشمند
از منابع امن برای نصب اپلیکیشن‌ها استفاده کنید. اپل و گوگل دارای یک نرم‌افزار مشخص هستند که می‌توانید نرم‌افزارهای خود را از آنها دانلود کنید. با این حال برخی از کاربران، از منابع دیگر اپلیکیشن دانلود و نصب می‌کنند. در این حالت ممکن است که برنامه‌ها دارای ویروس و بدافزار باشد که با نصب آنها به حافظه‌ی دستگاه وارد می‌شوند.
از ایمن بودن اپلیکیشن اطمینان حاصل کنید. ممکن است حتی اپلیکیشن‌های موجود در اپ استور و پلی استور نیر دارای بدافزار باشند. در نتیجه بهتر است که نظرات کاربران را در خصوص آن بخوانید و حتی امتیاز کم نرم‌افزار ممکن است بیانگر مشکلات متعدد آن باشد.
آپدیت سیستم‌عامل دستگاهتان را انجام دهید. آپدیت‌ها معمولا ضریب امنیتی دستگاه را افزایش می‌دهد. در نتیجه برای حفظ دستگاهتان از خطرات احتمالی، سیستم‌عامل را به‌روز نگه دارید.
وارد لینک‌های مشکوک نشوید. با کلیک روی لینک ناشناس، ممکن از سرقت اطلاعات انجام شود. در نتیجه هکرها از این طریق، اطلاعات شما را به سرقت خواهند برد.
مراقب شبکه‌های عمومی اینترنت نیز باشید. وارد شدن به شبکه‌های عمومی Wi-Fi، امکان در معرض قرار گرفتن اطلاعات حساستان توسط هکرها وجود دارد. به این صورت که هکرها اطلاعات کاربران یا دسترسی به دستگاهتان را پیدا می‌کنند. مراقب باشید در این زمان، وارد نرم‌افزار و شبکه‌های مهمی برای تراکنش مالی نشوید.
کلام پایانی
متاسفانه راهکارهای محدودی برای حذف ویروس و بدافزار وجود دارد. یکی از دلایل این اتفاق، مخفی شدن این بدافزارها است که اگر تلفن خود را به تنظیمات کارخانه برگردانید دیگر هیچ ویروس و بدافزاری وجود ندارد که از دید شما پنهان مانده است. توصیه مهمی که در این رابطه وجود دارد این است که نسخه پشتیبانی قبل از ویروسی شدن گوشی تهیه کنید و هیچ وقت نسخه پشتیبان بعد از ویروسی شدن را استفاده نکنید.
