توییتر می‌خواهد مسیر خود را تغییر دهد و شبکه‌اش را به پروتکلی بزرگ بدل سازد که علاوه بر استقبال از NFT، کاربران را به دیگر پلتفرم‌ها نیز وصل می‌کند. سال ۲۰۰۸ برای برخی کارکنان توییتر بن‌بست بود. برخی دیگر خودشان را برای افزایش کاربران جدید آماده می‌کردند اما در این بین یکی از توسعه‌دهندگان نگاه متفاوتی داشت؛ او می‌گفت پلتفرم آنها اصلاً نباید «یک» پلتفرم باشد.
به گزارش نیویورک تایمز، بلین کوک توییتر را ستون فقرات مکالمه آنلاین تلقی می‌کرد. ستونی که به کاربرانش اجازه می‌دهد با افراد دیگر پلتفرم‌ها صحبت کنند و محدود به مکالمه بین خودشان نباشند. او برای نمایش ایده خود نمونه اولیه‌ای هم ارائه کرد.
اما سایر کارکنان این نظریه را رد کردند و کوک در نهایت از این استارت‌آپ خارج شد. در پایان ماجرا توییتر به جزیره‌ای کنترل‌شده در اینترنت تبدیل شد و صدها میلیون کاربر را جذب خود کرد.
توییتر به سمت تمرکز زدایی خواهد رفت
حالا پس از یک دهه توییتر در فکر تغییر مسیر است. مسیر مورد نظر، همان پیشنهاد کوک است. این شرکت در حرکتی مستقل در صدد ساخت چیزی به نام پروتکل شبکه اجتماعی است. توییتر رمزارز را هم وارد اپلیکیشن خود کرده و پذیرای توسعه‌دهندگانی با ایده‌های نو است.
پاراگ آگراوال، مدیرعامل جدید این شرکت، تمرکززدایی را الگوی شرکت قرار داده و در کنار استخدام توسعه‌دهندگان رمزارزی، پروژه‌های مرتبط را در اولویت گذاشته است.
به باور مدیران توییتر، تمرکززدایی شبکه اجتماعی، با تقسیم مجدد قدرت، قدرت را به کاربران برمی‌گرداند و فضای محصوری را به چالش می‌کشد که شرکت‌هایی مثل فیس‌بوک ایجاد کرده‌اند.
شاید پیدایش توییتر نامتمرکز سال‌ها زمان ببرد و احتمالاً شبیه همین نسخه امروزی باشد، اما کاربران می‌توانند مقرراتی را برای نظارت بر جوامع خود تعیین کنند و فشار قانونی را از دوش توییتر بردارند. این اقدام شاید مجراهای درآمدی تازه‌ای را به روی شرکت باز کند.
اگر بیت‌کوین قبل از پیدایش توییتر وجود داشت، شاهد توییتر متفاوتی بودیم
جک دورسی، هم‌بنیان‌گذار توییتر که در نوامبر ۲۰۲۱ از مدیریت این شرکت کناره‌گیری کرد، به تازگی در چت صوتی توییتر گفت: «اگر بیت‌کوین پیش از پیدایش توییتر وجود داشت، به نظرم مدل‌های درآمدی کاملاً متفاوتی داشتیم. نیازی به وابستگی به مدل‌های درآمد تبلیغاتی نبود.» اما این تغییرات، سوالاتی را پدید می‌آورد؛ مثلاً اهدافی مثل دو برابر کردن درآمد توییتر چگونه قرار است با کنار گذاشتن اصلی‌ترین دارایی شبکه‌های اجتماعی، یعنی کاربران و داده‌هایشان، محقق شوند. توییتر در سمت جوامع هدف از جمله توسعه‌دهندگان کوچک، متصدیان وب ۳.۰ و علاقه‌مندان نرم‌افزارهای متن‌باز نیز با سوالاتی مواجه است.
انگیزه ساخت سیستم‌های نامتمرکز ریشه در اولین روزهای اینترنت دارد: دورانی که پروتکل‌هایی مثل پروتکل پیشنهادی کوک در قلب تکنولوژی‌های روزمره مثل ایمیل بودند. توییتر با بررسی نحوه شروع کار و مسیر طی‌شده، قصد دارد ایده‌آل‌گرایی سابق را در کسب‌وکار جدید خود جای دهد.
دورسی می‌گوید تکنولوژی‌های نامتمرکز از جمله بیت‌کوین یادآور روزهای اولیه اینترنت هستند و به همین دلیل توجه او را جلب کرده‌اند. دورسی در چت صوتی توییتر تاکید می‌کند: «همان انرژی را دارند، همان جو غریب و آزادی عمل.»
کوک که حالا مهندس شرکت رسانه کاندی نست (Condé Nast) است می‌گوید: «روشن بود توییتر را می‌توان نامتمرکز کرد.»
او در سال‌های گذشته شاهد دست‌وپنجه نرم کردن توییتر با مشکلاتی بود که به نظرش با تمرکززدایی از بین می‌رفت. مشکلاتی مثل صحبت‌های مجاز و مشروع و جدال در مورد ویژگی‌هایی که توییتر باید ارائه دهد.
پروژه آسمان آبی
دورسی در سال ۲۰۱۹ پس از صحبت در مورد مشکلات شرکت با آگراوال، که در آن زمان مدیر ارشد تکنولوژی بود، تصمیم به نامتمرکزسازی توییتر گرفت.
دورسی در دسامبر سال ۲۰۱۹ از برنامه خود برای تامین مالی پروژه آسمان آبی (Bluesky) خبر داد. او در توییتی نوشت: «توییتر اوایل به حدی باز بود که پتانسیل تبدیل شدن به استاندارد اینترنت نامتمرکز را داشت. ما به دلایل مختلفی که در آن زمان منطقی بود، مسیر متفاوتی را پیش گرفتیم و حالت متمرکز توییتر را افزایش دادیم.»
پروژه آسمان آبی در نهایت امکان ساخت الگوریتم‌های تازه‌ای را برای نمایش محتوا پدید می‌آورد و بدین ترتیب توییت‌هایی جدا از پیشنهادهای خود توییتر در بالای تایم‌لاین کاربران نمایش داده می‌شود. در نتیجه کاربران می‌توانند محتوای مطلوب‌شان را انتخاب کنند و توییتر هم امکان همکاری با دیگر خدمات شبکه اجتماعی را پیدا می‌کند.
آسمان آبی توجه بسیاری از متخصصان فناوری را که روی تمرکززدایی کار می‌کردند به خود جلب کرده است. به گفته دو فرد دخیل که به شرط گمنامی در این باره صحبت کرده‌اند، گروه کوچکی از آنها با آگراوال و دورسی در روزهای یکشنبه ملاقات کردند تا راجع به پروژه صحبت کنند.
برخی شرکت‌کنندگان پروژه آسمان آبی اپلیکیشن واحدی را پیشنهاد کرده‌اند که تمام ورودی شبکه‌های اجتماعی را نمایش می‌دهد. دیگر شرکت‌کنندگان به دنبال الگوریتم‌هایی هستند که برای مثال توییت‌هایی را مسدود کند که محتوای برنامه تلویزیونی مورد علاقه کاربر را لو می‌دهند. برخی هم بر هویت‌های قابل حمل تمرکز دارند. با این هویت‌ها می‌توان یک حساب را بین شرکت‌های مختلف شبکه اجتماعی جابه‌جا کرد، درست همان‌طور که ارائه‌دهندگان تلفن همراه این فرصت را فراهم کرده‌اند.
تیم بری، از پیشتازان نرم‌افزارهای اینترنتس و نماینده سابق آمازون که در برخی از مباحث حضور داشته، می‌گوید: «یکی از چیزهایی که آسمان آبی ارائه می‌کند کاوش و فیلتر تجربی جدا از پیشنهادهای شبکه اجتماعی است.»
توسعه توییتر در بلاکچین
جی گربر، توسعه‌دهنده رمزارزی، در آگوست ۲۰۲۱ به رهبری سازمان آسمان آبی انتخاب شد و در فوریه اعلام کرد که این پروژه رسماً به عنوان یک شرکت عام‌المنفعه ثبت شده و نمونه اولیه‌اش در حال ساخت است.
این پروژه توجه مهندسان ردیت را هم به خود جلب کرد. آنها پیشتر در مورد نحوه ارتباط این دو وب‌سایت با هم صحبت کرده بودند اما شرکت‌ها هنوز بر سر هیچ برنامه رسمی‌ای به توافق نرسیده‌اند.
با این حال منتقدان معتقدند توییتر سراسیمه سوار قطار وب۳ شده و به جنبش پرهیاهوی جدید در حوزه فناوری ملحق شده که می‌خواهد بسیاری از خدمات از جمله شبکه اجتماعی را به سمت تکنولوژی بلاکچین ببرد. اما مدیران می‌گویند توییتر در عین پذیرش خواسته تعداد زیاد کاربران، الگویی را دنبال می‌کند که دورسی پیش از کناره‌گیری از مدیرعاملی در ماه نوامبر ۲۰۲۱ مشخص کرد.
توییتر در ژانویه ۲۰۲۲، امکان استفاده از NFT به عنوان تصویر پروفایل کاربران را فراهم کرد.
استر کراوفورد، مدیر محصول کارکنان که نظارت بر تلاش‌های وب۳ را بر عهده دارد، می‌گوید: «جامعه کریپتو در توییتر زندگی می‌کند. با نادیده گرفتن این جامعه فرصت از دست می‌رود.»
کراوفورد در دسامبر ۲۰۲۱ توسعه یکی از قابلیت‌های مهم را به دست گرفت. کاربران با استفاده از این قابلیت می‌توانند پول یا بیت‌کوین به یکدیگر پرداخت کنند. در ماه ژانویه ۲۰۲۲، این شرکت به کاربران توییتر اجازه داد تا دارایی‌های ناهمتا یا NFT را به عنوان تصویر پروفایل خود انتخاب کنند (برای اینکه کسی عکس پروفایل معمولی را با NFT اشتباه نگیرد، توییتر تصاویر پروفایل NFT را با حاشیه شش‌ضلعی نمایش می‌دهد.)
به گفته یکی از سخنگویان توییتر، در دسامبر صحبت‌های مربوط به NFTها حدود ۱.۲ درصد از تمامی مکالمات توییتر را به خود اختصاص داد. کاربران در سال ۲۰۲۱ بیش از ۲۲۰ میلیون توییت در مورد NFTها منتشر کردند و همین موضوع دارایی‌های ناهمتا را به موضوعی بزرگتر از فیلم با ۲۰۷ میلیون توییت تبدیل کرد.
کراوفورد می‌افزاید، پذیرش رمزارزها از جانب توییتر توجیهی منطقی دارد: به مدت چندین سال، سرعت رشد این شرکت در خارج از ایالات متحده بیشتر از داخل آن بود و امکان انتقال پول به خارج از مرز‌ها، به تسریع این روند کمک می‌کند.
توییتر و مقابله با خشونت
توییتر در نوامبر ۲۰۲۱، دسترسی رایگان به منبع اطلاعاتی را توسعه داد و از توسعه‌دهندگان دعوت کرد تا راه‌های تازه‌ای برای ارتباط با پلتفرم ایجاد کنند. تریسی چو، مدیراجرایی ابزار مقابله با آزار به نام بلاک پارتی (Block Party)، از این دسترسی رایگان استفاده می‌کند تا ابزاری را توسعه دهد که پیام‌های خشونت‌آمیز را به کاربر نشان ندهد. این اثر، قابلیتی سفارشی برای کاربران است که شاید توییتر خودش آن را ارائه نکند اما پذیرای چنین قابلیتی برای کاربران است.
چو می‌گوید: «اگر به وضعیت فعلی پلتفرم‌ها در زمینه رفع آسیب‌های آنلاین نگاه کنیم، کارشان خیلی خوب نیست. حتی بهترین الگوریتم، تجربه‌ای متوسط رقم می‌زند که مطمئناً باز هم برخی از افرادی را که علاقه‌مند به این تجربه هستند جا می‌اندازد.»
با اینکه توییتر داده‌های مورد نیاز برای ساخت تجربیات سفارشی را در اختیار توسعه‌دهندگانی مثل چو می‌گذارد، محدودیت‌هایی هم در کار است. این شرکت داده‌هایی را که امکان چند بار استفاده دارند، به ویژه از سال ۲۰۱۸، محدود کرده است. توییتر در سال ۲۰۱۸ دسترسی به رابط برنامه‌نویسی یا A.P.I. خود را محدود کرد و با این کار اپلیکیشن‌های بسیاری از شرکت‌های کوچک‌تر مشکل پیدا کرد.
موفقیت توییتر جدید در گرو قدرت توسعه‌دهندگان
آنیل دش، که به راه‌اندازی شرکتی به نام تینک‌‌آپ (ThinkUp) وابسته به داده‌های توییتر، فیس‌بوک و اینستاگرام کمک کرد، خطاب به مدیران توییتر گفت با قطع دسترسی به داده‌ها، عملاً شرکت او را نابود کردند. دش می‌گوید: «توسعه‌دهندگان به آنها اعتماد ندارند…»
دش که حالا مدیرعامل شرکت نرم‌افزاری گلیچ (Glitch) است می‌گوید سرنوشت استراتژی تمرکززدایی به جذب دوباره توسعه‌دهندگان بستگی دارد: «غیرممکن نیست، اما شرط اصلی موفقیت این استراتژی همین است: شکاک‌ترین مخاطب را به اعتماد دوباره مجاب کنید.»
امیر شوات، مدیر بخش محصولات توسعه‌دهندگان در توییتر، با نقدی مشابه به دورسی و آگراوال شغلش را به دست آورد. در آن زمان، او مدیر ارشد پلتفرم توسعه‌دهنده ریشافل بود؛ اما پس از بحث در مورد دسترسی توسعه‌دهندگان، مدیران توییتر با خرید ریشافل در مارس گذشته موافقت کردند.
شوات در مصاحبه‌ای گفت: «پس از صحبت، جک و پاراک متوجه شدند که توییتر پیش از این خیلی بازتر بوده است. به نظرم ما شاهد حرکتی رو به عقب به همان مسیر هستیم.»
او ادامه داد: «اگر پلتفرم‌تان را نامتمرکز کنید و برای ساخت تجربیات غنی‌تر و تایم‌لاین بهتر و امن‌تر به توسعه‌دهندگان قدرت بیشتری بدهید، همه نفع می‌برند.»
منبع: NYTimes
